۲۴ ژانویه، روز جهانی آموزش، فرصتی است برای یادآوری اهمیت دانش و یادگیری در ساختن جهانی امن‌تر و بهتر. آموزش، یکی از بنیادی‌ترین حقوق انسانی است که نه‌تنها زمینه‌ساز پیشرفت فردی، بلکه ضامن بقای جوامع در مواجهه با چالش‌های گوناگون است. در این میان، جمعیت هلال احمر به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه مردم‌نهاد بشردوستانه در جهان، نقشی بی‌بدیل در حوزه آموزش همگانی ایفا می‌کند. رسالت این مجموعه، نه‌فقط در امدادرسانی هنگام وقوع بحران‌ها، بلکه در پیشگیری از آنها و آماده‌سازی مردم برای رویارویی با مخاطرات نیز تعریف شده است.
▪آموزش؛ ابزار نجات در دنیای بحران‌زده
جهان امروز با طیف گسترده‌ای از مخاطرات طبیعی و انسان‌ساخت روبه‌روست: زلزله، سیل، تغییرات اقلیمی، بیماری‌های همه‌گیر و جنگ‌ها تنها چند نمونه از چالش‌هایی هستند که می‌توانند به فجایع انسانی منجر شوند. در چنین شرایطی، آموزش به‌عنوان ابزاری کارآمد برای پیشگیری از آسیب‌ها و کاهش تلفات جانی و مالی نقش کلیدی دارد. مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از تلفات و خسارات ناشی از مخاطرات، به‌دلیل آگاهی ناکافی مردم از نحوه مواجهه با این حوادث رخ می‌دهد. بنابراین، ارائه آموزش‌های همگانی در حوزه‌های مدیریت بحران، کمک‌های اولیه، و آمادگی در برابر بلایا، می‌تواند به طرز چشمگیری میزان آسیب‌ها را کاهش دهد.
▪نقش هلال احمر در آموزش همگانی
جمعیت هلال احمر، با شبکه گسترده داوطلبان و امدادگران خود در سراسر جهان، یکی از اصلی‌ترین بازیگران در زمینه آموزش همگانی برای مدیریت بحران و مخاطرات است. این جمعیت، با اجرای برنامه‌های آموزشی متنوع، از کودکان تا سالمندان را هدف قرار می‌دهد و تلاش می‌کند تا آگاهی عمومی را نسبت به خطرات محیطی و نحوه مقابله با آنها افزایش دهد.
آموزش کمک‌های اولیه، آموزش آمادگی در برابر بلایا، آموزش برای کودکان و نوجوانان و آموزش امداد و نجات برخی از برنامه‌های آموزشی هلال احمر هستند. یادگیری کمک‌های اولیه می‌تواند جان افراد را در لحظات طلایی پس از وقوع حادثه نجات دهد. در کشورهایی که زلزله‌خیز یا مستعد سیل هستند، آگاهی از نحوه ایمن‌سازی ساختمان‌ها، رفتار درست هنگام وقوع حادثه، و چگونگی ایجاد پناهگاه‌های موقت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هلال احمر در این حوزه نیز فعالیت‌های گسترده‌ای انجام می‌دهد. از سوی دیگر نسل آینده، نیازمند آموزش‌هایی است که بتواند در بحران‌های آتی، نقشی فعال و سازنده ایفا کند. برنامه‌های آموزشی هلال احمر برای مدارس، با محتوایی متناسب با سنین مختلف، دانش‌آموزان را با مفاهیمی همچون ایمنی در برابر زلزله، سیل و آتش‌سوزی آشنا می‌کند. همچنین آموزش مهارت‌های تخصصی امداد و نجات، به‌ویژه برای داوطلبان و جوامع محلی در مناطق پرخطر، یکی از اولویت‌های هلال احمر است.
▪آموزش به‌عنوان فرهنگ پیشگیرانه
یکی از اهداف اصلی هلال احمر، تبدیل آموزش به یک فرهنگ عمومی است. ایجاد آمادگی در برابر مخاطرات، نباید تنها به‌عنوان یک دوره یا برنامه آموزشی دیده شود، بلکه باید بخشی از زندگی روزمره افراد شود. این جمعیت با بهره‌گیری از ابزارهای نوین ارتباطی، همچون رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های آموزشی، تلاش می‌کند تا محتوای آموزشی را به ساده‌ترین و در دسترس‌ترین شکل ممکن به جامعه ارائه دهد. برای مثال، در بسیاری از کشورها و نیز در کشور ما ایران، اپلیکیشن‌های تلفن همراهی طراحی شده‌اند که به کاربران کمک می‌کنند تا در شرایط اضطراری، اقدامات لازم را انجام دهند. همچنین، کمپین‌های آگاهی‌بخشی از طریق رسانه‌های جمعی و محلی، نقش مهمی در اطلاع‌رسانی عمومی دارند که در این میان می‌توان به پوش «غرق نشویم» اشاره کرد.
▪شبکه داوطلبان محلی، راهی برای حل دسترسی به منابع آموزشی
با وجود تلاش‌های فراوان هلال احمر و سایر سازمان‌های مرتبط، هنوز چالش‌های زیادی در مسیر آموزش همگانی وجود دارد. یکی از این چالش‌ها، دسترسی نابرابر به منابع آموزشی است. در مناطق محروم و روستایی، بسیاری از مردم از حداقل آموزش‌های لازم برای مقابله با بلایا بی‌بهره‌اند. برای غلبه بر این چالش، جمعیت هلال احمر از شبکه داوطلبان محلی استفاده می‌کند تا آموزش‌ها را به دورافتاده‌ترین مناطق برساند. همچنین، همکاری با دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی برای تأمین منابع مالی و لجستیکی، یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه است.
▪آموزش، سرمایه‌ای برای آینده
روز جهانی آموزش، یادآور این واقعیت است که دانش و آگاهی، کلید حل بسیاری از مشکلات انسانی است. جمعیت هلال احمر، با برنامه‌های گسترده و متنوع خود در حوزه آموزش همگانی، نشان داده است که چگونه می‌توان با ارتقای سطح آگاهی عمومی، از بروز فجایع انسانی جلوگیری کرد و
جوامعی مقاوم‌تر ساخت. در نهایت، آموزش نه‌تنها ابزاری برای مقابله با بحران‌ها، بلکه پلی است به سوی جهانی بهتر، جایی که انسان‌ها با دانش خود، در کنار یکدیگر، برای صلح و امنیت تلاش می‌کنند.